Từ I-shaped đến T-shaped: Hành trình phát triển kỹ năng của người làm sáng tạo

Trong thế giới thiết kế, “Skill Shape” nói lên cách chúng ta phát triển nghề nghiệp. Người I-shaped giỏi sâu một lĩnh vực — như illustrator hoặc retoucher — nhưng khó linh hoạt khi làm việc đa ngành. Người T-shaped vừa có chuyên môn vững, vừa hiểu rộng các lĩnh vực liên quan, giúp họ hợp tác hiệu quả và sáng tạo toàn diện hơn.

Ở cấp độ cao hơn, Π-shaped hay M-shaped là những người có hai hoặc nhiều mảng chuyên sâu, thường là Senior hoặc Lead — họ không chỉ làm tốt mà còn kết nối đội nhóm và định hướng sản phẩm.

Từ I → T → Π → M là hành trình phát triển tự nhiên của người làm sáng tạo: bắt đầu bằng sự tập trung, trưởng thành bằng sự mở rộng, và dẫn dắt bằng sự kết nối.

Hình minh họa. Bản quyền thuộc về solowork.co

I-shaped: Chuyên sâu trong một lĩnh vực

“I-shaped” là những người đào rất sâu trong một chuyên môn duy nhất. Chữ “I” tượng trưng cho một cột dọc — không có nhánh ngang. Ví dụ: Một illustrator chỉ tập trung vào vẽ minh hoạ, nắm vững kỹ thuật, brush, ánh sáng, chất liệu… nhưng ít quan tâm đến UI, branding hay UX.

Ưu điểm:

• Giỏi chuyên môn, tạo ra sản phẩm xuất sắc khi làm đúng mảng của mình.

• Rất phù hợp cho các vị trí chuyên viên kỹ thuật cao: retoucher, illustrator, animator, 3D artist…
  

Nhược điểm:

• Khó thích nghi khi dự án yêu cầu đa kỹ năng.

• Dễ gặp giới hạn khi làm việc nhóm đa ngành (ví dụ UI cần phối hợp UX, Dev, Marketing).

T-shaped: Chuyên sâu một mảng, hiểu rộng nhiều mảng

“T-shaped” là cấp độ trưởng thành tiếp theo. Chữ “T” có một trụ dọc (sâu) và một nhánh ngang (rộng), thể hiện người có một kỹ năng mạnh, nhưng đồng thời hiểu biết cơ bản các lĩnh vực liên quan. Ví dụ: Một UI designer giỏi thiết kế giao diện, nhưng cũng hiểu UX, marketing, motion, và cách dev triển khai.

Ưu điểm:

• Hợp tác hiệu quả, nói “cùng ngôn ngữ” với các bộ phận khác.

• Biết cách kết nối sáng tạo với kỹ thuật.

• Rất phù hợp với vị trí product designer, creative designer, hoặc startup team nhỏ, nơi ai cũng cần đa năng.

Nhược điểm:

• Nếu không tiếp tục đào sâu, kỹ năng “chính” dễ bị phai mờ.
  

Π-shaped: Hai lĩnh vực chuyên sâu

“Π-shaped” (Pi-shaped) có hai trụ sâu, tượng trưng cho hai mảng chuyên môn mạnh — thường là hai lĩnh vực giao thoa nhau. Ví dụ: Một designer giỏi cả branding lẫn UI, hiểu cách chuyển ngôn ngữ thương hiệu vào sản phẩm số.

Phù hợp với:

• Senior Designer hoặc Art Director, người cần hiểu cả visual lẫn chiến lược.

• Những vai trò “cầu nối” giữa hai phòng ban (Design & Marketing, Design & Product).
  

M-shaped: Ba hoặc nhiều hơn lĩnh vực sâu

“M-shaped” là cấp độ hiếm hơn, thường thấy ở những người có kinh nghiệm lâu năm. Họ có nhiều trụ sâu. Ví dụ: giỏi UI, motion, 3D, illustration — và có cái nhìn chiến lược tổng thể.

Phù hợp với:

• Design Lead, Creative Director, hoặc Manager, người phải quản lý nhiều loại dự án và mentor các vai trò khác nhau.
  

Kết luận:

• Nếu bạn đang ở giai đoạn học nghề, hãy đào sâu để trở thành I-shaped.

• Khi đã vững chuyên môn, hãy mở rộng để trở thành T-shaped — hiểu thêm về UX, business, data…

• Còn nếu bạn muốn dẫn dắt đội ngũ và định hình sản phẩm, hãy hướng đến Π hoặc M-shaped — những người không chỉ “làm được” mà còn “dẫn đường cho người khác làm được”.